kktcturizm
Kıbrıs’ta kullanılan ilk trenler Güzelyurt’ta Festival Alanı’nda bulunmaktadır.
Lefkoşa-Güzelyurt girişindeki anayolun her iki tarafında yer alan tren istasyonu binaları, İngiliz döneminde, Mağusa-Lefkoşa-Güzelyurt-Lefke güzergahında çalışan tren hattının Güzelyurt istasyon binaları olarak hizmet vermekteydi.
1905-1951 yılları arasında faaliyet gösteren Kıbrıs Hükümeti Demiryolu (K.H.D.), mali sıkıntılar nedeniyle kapatıldı. Toplu taşımaya resmi olarak 21 Ekim 1905 tarihinde başlayan K.H.D., 31 Aralık 1951 tarihine kadar hizmet verdi. Faal olduğu yıllar boyunca, ücretsiz seyahat edenler dışında, 7.348.643 yolcu ve 3.199.934 ton yük taşımıştır.
Demiryolunun üç kısmının ilki, Mağusa (Famagusta) – Lefkoşa (Nicosia) arasında Mesarya Ovası’ndan geçen hatta hizmet veriyordu ve 35,5 mil (57 km) uzunluğundaydı. Aralık 1907 tarihine kadar, batıda Lefkoşa (Nicosia)’dan Güzelyurt (Morphou)’a 24 mil (38 km) uzunluğunda ikinci bir kısım eklendi. Haziran 1915’e kadar Güzelyurt (Morphou)’tan Evrihu (Evrychou)’ya 14,5 millik (23 km) bir uzatma yapıldı. Mağusa (Famagusta)’da limandan istasyona kadar olan 1,5 millik (2,4 km) kısım hariç toplam uzunluk 74,5 mil (120 km) oldu. 1932 yılında, Lefkoşa (Nicosia)’nın batı hattı kapatıldı. 1933 yılında son 5 millik bölümü olan Çamlıköy (Kalo Chorio)-Evrihu (Evrychou) dışındaki kısım yeniden açıldı.
K.H.D.’nin faaliyet verdiği yıllarda, tarifeli trenler dışında, yeni Yüksek Komiser’in gelişi gibi resmi durumlarda prestij hizmeti veren “özel trenler” vardı. “Bathing special” olarak bilinen birleştirilmiş vagonlar, her pazar hizmet veriyordu. Her yıl Mağusa (Famagusta)’da gerçekleştirilen Portakal Festivali için özel uzun trenler Lefkoşa (Nicosia) – Mağusa (Famagusta) arasında hizmet veriyordu. Ayrıca, adından da anlaşılacağı gibi insanları Lefkoşa (Nicosia) İstasyonu’ndan Hipodrom’a taşıyan “Özel Yarışlar” adlı turlar da vardı.
Demiryolu, Mağusa (Famagusta) Limanı’na uğrayan ve denizaşırı posta taşıyan Khedivial hattı gemilerinden gelen ve giden postaları taşıyordu. Ayrıca ada üzerinden posta dağıtımı için kullanılmış ve bazı istasyonlar posta ofisi veya acentesi olarak hizmet vermiştir. K.H.D., II. Dünya Savaşı (1939-1945) sırasında ve savaş yılları sonrasında, birliklerin, erzakların ve cephanelerin Mağusa (Famagusta) Limanı’ndan Lefkoşa (Nicosia) yakınlarındaki İngiliz Kraliyet Hava Kuvvetleri Havaalanı’na taşınmasında ana taşıyıcı olarak önemli bir rol oynadı.
Zaman geçtikçe, karayolu taşımacılığı giderek daha popüler ve daha sürdürülebilir bir ulaşım aracı olmaya başladı. Yıllar içinde, demiryolu varlığını sürdürebilme konusunda sorunlar yaşıyordu. Bu sorunlara çözüm bulunabilmesi için birçok çalışma yapıldı, fakat herhangi bir çözüm bulunamadığı için, 10 Kasım 1951 tarihinde, İngiliz Hükümeti resmi bir genelge yayınlayarak K.H.D.’nin yıl sonunda kapatılacağını duyurdu. 31 Aralık 1951 Pazartesi günü Lefkoşa (Nicosia) İstasyonu’ndan kalkan son tren, yine 1905’te ilk treni çeken 12 numaralı lokomotif tarafından çekildi.
GÜZELYURT (MORPHOU) DEMİRYOLU MÜZESİ
Günümüze kadar ayakta kalmış olan istasyon binası, vagon hangarı ve mal hangarı, Eski Eserler ve Müzeler Dairesi tarafından 1999 yılında anıt bina ilan edilmelerine rağmen özel amaçlarla kullanılmaktaydı. Bu binalardan en kötü durumda olan ve yıkılmaya yüz tutmuş hale gelen mal hangarı dikkati çekmekteydi. Kullanıcılarının tahliye edilmesi ile restorasyon projesi binanın eski fotoğraflarından yararlanılarak hazırlanmıştır.
Binanın “Demiryolu Müzesi” ne dönüştürülmesi amacı ile 14 Kasım 2017 tarihinde restorasyon çalışmalarına başlanmış ve 18 Aralık 2018 tarihinde tamamlanmıştır. İlerleyen süreçte binanın bulunduğu alanın peyzaj düzenlemesi ile binanın elektrik işleri 31 Aralık 2019 ile 21 Aralık 2020 tarihleri arasında gerçekleştirilmiştir.
12 Mayıs 2022 tarihinde, Güzelyurt Festival Alanı’nda bulunan Kıbrıs Maden Şirketi (CMC)’ne ait 3 Numaralı Buharlı Lokomotif peyzaj içerisinde ayrılan yere taşınmıştır.
İç düzenlemesi tamamlanan Demiryolu Müzesi 18 Mayıs 2022 tarihinde hizmete açılmıştır.23 Ocak 2023 ile 27 Nisan 2023 tarihleri arasında ise 3 Numaralı Lokomotif’in restorasyonu Eski Eserler ve Müzeler Dairesi tarafından gerçekleştirilmiştir.
kktcturizm
